Türkiye’de Konut Üretimi Azalıyor, Barınma Krizi Büyüyor

TÜİK Verilerine Göre Ruhsat Sayıları Düşüşte

Türkiye, Cumhuriyet tarihinin en büyük barınma krizini yaşarken, veriler sektör oyuncularının bir ayağının da frende olduğunu gösteriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de daire bazında alınan ruhsat sayısı 2021’de 725 bin 294 adetken, 2022’de 695 bin 804’e geriledi. Söz konusu rakam TÜİK’in Kasım 2023 verilerine göre geçen yılın ilk 9 ayında 520 bin 209’da kaldı.

Daire bazında alınan ruhsat sayısı 2017’de ise 1 milyon 405 bin 447 adet ile 2002’den bu yana en yüksek seviyeyi görmüştü. Rakamın pandemi döneminin de altında kalması konut üretimindeki sıkıntının boyutlarını da gösteriyor.

Dengeler Altüst Oldu

Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) Başkanı İsmail Özcan, geçen yıl ülke genelindeki konut satışının 1.2 milyon adet olduğunu, söz konusu rakamın neredeyse dörtte üçünü de ikinci el konutların oluşturduğunu belirtiyor. İnsanlar ekonominin geldiği noktada yeni konut alamadığı için sektördeki büyük ölçekli firmalar bile birkaç yıl öncesinden frene bastı, bazıları ise sektörden çekildi. Daire bazında alınan yapı ruhsatları 1.4 milyonları bulurken, 2023’te bu rakamın 600 binlerde kalması bekleniyor. Üretim azlığı da konut fiyatlarını ve kiraları olumsuz etkiliyor.

“Türkiye’de konut üretimi talep bazında olması gereken noktada değil” diyen Özcan, “Bu durum önümüzdeki iki, üç yıl içerisinde barınma krizinin ileri boyutlara varacağına işaret ediyor. Ekonominin geldiği nokta ve firmaların yeni projelere yönelik tutumu, dengeleri alt üst etti” diyor.

500-550 Binlik Konut Açığı

GAPAS Başkanı İsmail Özcan, geçtiğimiz yıllarda ülke genelindeki konut satışlarının genellikle yüzde 55’inin ikinci el, yüzde 45’inin ise yeni konutlardan oluştuğunu ifade ediyor. Ancak şu anda insanlar yeni konut alamıyor ve ülke nüfusu da artıyor. Üretim eksikliği nedeniyle konut talebi bir kısmı ikinci el konutlara kayıyor. Konut ihtiyaç oranı da göz önüne alındığında, önümüzdeki üç yılda 500-550 bin konut açığı oluşacağı tahmin ediliyor. Bu açık ülke genelinde barınma sorununu tetikleyecek.

Çelik Yapı Sistemleri Cesaretlendirilmeli

Türkiye’de konut üretiminin hızlandırılması gerektiğine dikkat çeken İsmail Özcan, ülke genelinde bir çürük yapı stoku bulunduğunu ve bu stokun yenilenmesi gerektiğini belirtiyor. Bu süreçte insanlar da yeni yerlere taşınacak ve taşındıkları yerlerde birkaç yıl kalmak zorunda kalacaklar. Bu nedenle hızlı üretim şart. Betonarme sistemlerin inşası uzun sürdüğünden, sektörün alternatif üretimlere geçmesi gerektiğini söylüyor. Bu kapsamda, apartmanlar da dahil olmak üzere çelik yapı sistemlerine geçişi cesaretlendirecek adımlar atılmalıdır.